پیرو درخواستهای مکرر اعضای محترم هیات علمی، پژوهشگران و دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته ها و گرایشهایی که در پژوهشهای خود با مطالعات تجربی بر روی آزمودنیهای حیوانی کار میکنند، اولین دوره تخصصی نگارش مقالات مطالعات تجربی، توسط آمارافزار برگزار میگردد.
همانطور که میدانیم، گروه بزرگی از پژوهشگران علوم پایه، علوم پزشکی و زیستی و زیرمجموعه های آنها از گرایشهای فارماکولوژی، ژنتیک، ایمونولوژی، فیزیولوژی، بیوشیمی، علوم نانوتکنولوژی و بیوتکنولوژی و ...، با استفاده از این مطالعات، شواهد پیش بالینی یا preclinical مورد نیاز خود را خلق مینمایند. به عبارت دیگر، هر جایی که محقق / محققین یک هیپوتز یا سوال پژوهشی مرتبط با اثربخشی یک مداخله دارویی، بیولوژیک، واکسن و ... را که هنوز شواهد اثربخشی آن در آزمودنی انسانی بخوبی ثابت شده نیست، در ذهن خود داشته باشند، از طراحی و اجرای مطالعات تجربی حیوانی استفاده مینمایند.
در سالهای اخیر و با تخصصی شدن فضای نگارش مقالات مختلف و تدوین راهنماها یا استانداردهای نگارشی، یکی از این راهنماها که از سال 2011 متولد شد و در بین جامعه محققین، نویسندگان مقالات، ادیتورها و داوران ژورنال های تخصصی این نوع از مطالعات، بسرعت اشاعه پیدا نمود، راهنما یا استاندارد ARRIVE است که متاسفانه هنوز بسیاری از متخصصین و پژوهشگران کشورمان و همچنین دانشجویان تحصیلات تکمیلی با این راهنما و اصول و راهکارهای آن آشنایی ندارند.
هدف از این دوره آموزشی نظری-عملی، مشابه سایر دوره های آموزشی تخصصی نگارش مقالات آمارافزار (تا کنون از این دسته دروه های آموزشی، دوره نگارش مقالات مطالعات مقطعی با راهنمای STROBE برگزار و بتازگی به پاین رسیده و دوره دوم با عنوان نگارش مقالات کارآزمایی بالینی با راهنمای CONSORT نیز از 15 مرداد سال 96، برگزار خواهد گردید)، آشنایی فراگیران با نحوه نگارش این دسته از مطالعات بصورت کاملاً تخصصی بوده تا ضریب موفقیت و انتشار اینگونه مقالات توسط محققین کشور عزیزمان، تا اندازه زیادی تضمین و تقویت گردد.
در متن زیر، با اطلاعات بیشتری از این دوره آموزشی و سپس نحوه ثبت نام در آن آشنا میشوید:چرا این دوره آموزشی برای من مهم است؟
•مقالات حاصل از مطالعات تجربی (حیوانی) در طول 10 سال اخیر، هم از منظر محتوایی و هم از منظر روش شناسی، تغییرات بنیادی را تجربه نموده است.
•بدنبال تجربه موفق انتشار استاندارد یا راهنمای نگارشی مقالات کارآزمایی بالینی (استاندارد CONSORT)، در سال 2009، راهنما یا استانداردی با عنوان مخفف ARRIVE یا (Animals in Research: Reporting In Vivo Experiments) برای نگارش مقالات حاصل از مطالعات تجربی حیوانی، منتشر گردید.
•در شرایط فعلی، ژورنالهای متعددی برای انتشار مقالات حاصل از مطالعات تجربی، از این راهنما استفاده مینمایند. متاسفانه، اطلاعات محققین از این راهنما، بسیار محدود است و این دوره، میتواند نقش بسزایی در ارتقاء دانش و مهارت فراگیران در این زمینه داشته باشد.
•مطالعات و پیمایشهای مختلف نشان داده است که متاسفانه، پس از انتشار راهنمای ARRIVE باز هم میزان رعایت یا پایبندی برخی ایتمهای مهم این راهنما، در حد پایینی است. یک بررسی پیمایشی، 2 سال پس از انتشار این راهنما، مقالات تجربی حیوانی 2 گروه ژورنالی (خانواده PLOS و خانواده NATURE) را ارزیابی نمود:
-بیش از 90% مقالات منتشر شده در این 2 گروه ژورنالی معتبر، فاقد اطلاعات لازم برای برآورد حجم نمونه بود.
-بیش از 85% مقالات منتشره در این 2 گروه ژورنالی، فاقد اطلاعات لازم برای نحوه تصادفی سازی و کورسازی بودند.
•یک مرور سیستماتیک در سال 2015، بررسی را بر روی کیفیت انتشار مقالات مطالعات تجربی حیوانی در فیلد روماتولوژی انجام داد. متاسفانه برخی عناصر کیفیت انتشار (بر اساس چک لیست ARRIVE) نیز شرایط خوبی نداشت:
- بیش از 80% مقالات منتشر شده در این فیلد، فاقد اطلاعات لازم و مرتبط با نحوه تصادفی سازی بود.
- بیش از 50% مقالات منتشره در این فیلد، فاقد اطلاعات لازم برای گزارش حجم نمونه در گروههای مختلف تحت مطالعه و بیش از 90% فاقد اطلاعات لازم از نظر نحوه برآورد حجم نمونه بودند.
- بیش از 95% مقالات، فاقد اطلاعات لازم از نظر ارزیابی پیش فرضهای آماری دادههای آنالیزی بودند.
- بیش از 85% مقالات، فاقد اطلاعات لازم از نظر گزارش عوارض ناخواسته بودند.
بنده از ترکیب شایعترین خطاها یا اشکالات پژوهشگران یا نویسندگان در زمینه نگارش مقالات مطالعات تجربی، در سطوح جهانی و همچنین تجربیات 15 ساله ارزیابی نقّادانه یا داوری مقالات حاصل از مطالعات تجربی حیوانی پژوهشگران کشورمان، بخشی از آموزشهایم را در این دوره مهم، تدوین نمودهام، که این موضوع ارزش کاربردی این دوره آموزشی را دو چندان مینماید.سرفصلها و عناوین این دوره آموزشی:
•مروری بر اصول و راهکارهای طراحی مطالعات تجربی (نگارش پروتکول مطالعات حیوانی)
•مروری بر اصول و راهکارهای عملی اجرای مطالعات تجربی، راهکارهای کنترل و پیشگیری انواع سوگراییهای مهم در این مطالعات.
•مروری بر اصول و راهکارهای عملی تجزیه و تحلیل دادههای مطالعات تجربی حیوانی
•مروری بر مهمترین مشکلات اجرایی، خطاها و سوگراییهای شایع در این دسته از مطالعات و شایعترین این مشکلات در مقالات منتشر شده 15-10 سال اخیر
•مروری بر مشکلات و مسائل شایعی که منجر به ردّ مقالات تجربی حیوانی شده اند.
•آشنایی با راهنما یا استاندارد ARRIVE ، تاریخچه، روند تکاملی، چک لیستهای مشابه (مانند GSPC) و سایر مولفه های مهم این دو راهنمای مهم و کاربردی
•آشنایی با پروتکول یک مطالعه تجربی حیوانی، آگاهی از نحوه نگارش مقاله حاصل از پروتکول این دسته از مطالعات و چگونگی انتشار آن و ژورنالهای معتبری که این نوع مقالات را منتشر مینمایند.
•فراگیری، کسب مهارتها و تسلط بر اصول، چارچوب و کلیات نگارش بخشهای مختلف مقاله حاصل از یک پژوهش تجربی حیوانی
•فراگیری و کسب مهارت لازم برای نگارش عنوان و مقدمه یک مقاله تجربی حیوانی (با محوریت استاندارد ARRIVE و چک لیستهای مشابه)
•فراگیری و کسب مهارت لازم برای نگارش متد یا روش کار یک مقاله تجربی حیوانی (با محوریت استاندارد ARRIVE و چک لیستهای مشابه)
•فراگیری و کسب مهارت لازم برای نگارش یافتهها یا نتایج یک مقاله تجربی حیوانی (با محوریت استاندارد ARRIVE و چک لیستهای مشابه)
•فراگیری و کسب مهارت لازم برای نگارش بحث و نتیجهگیری یک مقاله تجربی حیوانی (با محوریت استاندارد ARRIVE و چک لیستهای مشابه)
•آشنایی با نکات مهم و قابل توجه از دیدگاه داوران مقالات مطالعات تجربی حیوانی در ژورنالهای معتبر
اهداف عملی این دوره آموزشی:
•چگونه میتوانم یک مطالعه تجربی حیوانی را بصورت معتبری طراحی نمایم (نگارش پروپوزال یا پروتکول)؟
•چگونه میتوانم با شناخت خطاها و سوگراییهای مهم این دسته از مطالعات، یک مطالعه تجربی را در حیطه علمی خود، بصورت اپتیمم، اجراء نمایم؟
•چگونه و در چه شرایطی، میتوانم مقاله حاصل از پروتکول یک مطالعه تجربی حیوانی را منتشر نمایم؟
•چگونه میتوانم یک برنامه آنالیز قابل قبول و معتبر (Analysis Plan)، براساس دادههای مطالعه تجربیام، طراحی نمایم؟
•چگونه میتوانم بخشهای مختلف مقاله یک مطالعه تجربی حیوانی را بر اساس راهنمای ARRIVE یا یکی از چک لیستهای مشابه آن (مانند GSPC) بنویسم؟
•چگونه میتوانم به سوالات و کامنتهای مورد نظر داوران مقالات مطالعات تجربی، پاسخ داده و احتمال انتشار مقاله خود را افزایش دهم؟
•چگونه میتوانم یک مقاله حاصل از مطالعه تجربی حیوانی را داوری نمایم؟
تفاوت این دوره با کارگاهها یا دوره های آموزشی مشابه:
•توجه به پیشنیازهای مهم مورد نیاز برای نگارش مقاله:
- یادگیری متدولوژی مطالعات تجربی و توجه به نکات کاربردی آن، توجه به تحلیلهای آماری و ملاحظات خاص مرتبط با طراحیهای مختلف این مطالعات و ...
•اختصاصی / تخصصی بودن این دوره آموزشی:
- تقریباً تمامی دورههای آموزشی در کشور، نکات و اصول عمومی و مشترک نگارش مقالات را آموزش میدهند، در حالیکه فضای نگارش مقالات در سطوح جهانی، بشدت در حال تخصصی شدن است.
•پیامدگرا یا نتیجه گرا بودن این دوره آموزشی:
- تقریباً در هیچ دوره آموزشی در سطح کشور، ادغام آموزشهای نظری و عملی، بشکلی که فراگیران امکان تدوین یک مقاله را از ابتدا تا انتهای آن داشته باشند، میسّر نبوده، اما این مدل آموزشی، بشدّت نتیجه گرا میباشد.
ثبت نام برای علاقمندانی که قبلاً پیش ثبت نام را انجام داده اند:
ثبت نام برای علاقمندانی که قبلاً موفق به انجام پیش ثبت نام نشدند:
قطعی نمودن فرایند ثبت نام با انجام مراحل زیر، بترتیب:
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
