پیش درآمد:

در سلسله مقالاتی که این مقاله، اولین مقاله از این سری میباشد، قصد دارم تا دوره های آموزشی جدیدی که از مدتها پیش آنها را در سر میپروراندم، به شما مخاطبین عزیز، معرفی نمایم. با توجه به جدید بودن اهداف کاربردی این دوره های آموزشی و محتوای آن، دوست دارم که نظرات شما را در این خصوص بدانم. لطفاً با من همراه شوید و بعد از مطالعه این مقاله، بسیار خرسند و سپاسگزار میشوم که بنده را از فیدبکهایتان محروم ننمایید ...!!!

جهت گیری جدید آمارافزار در سال 1400:

همانطور که میدانید، از حدود 10 سال پیش که موسسه آمارافزار را راه اندازی نمودم، بیشتر دوره های آموزشی که طراحی و برگزار میگردید، به یکی از انواع مطالعات پژوهشی پرکاربرد یا روشهای آمار کاربردی و همچنین، نگارش انواع مهم مقالات، مرتبط بود. هر چند هنوز هم این دوره های آموزشی دارای مخاطبین خود میباشد و به هیچ وجه، هدف بنده از طرح موضوع «جهت گیریهای جدید آموزشی»، متوقف کردن آموزشهای قبلی نیست، اما یکی از دلایل اصلی من برای این جهت گیری جدید، توجه به نیاز پنهان در سطح دانشگاهها و موسسات آموزشی و پژوهشی کشور می باشد.

بر کسی پوشیده نیست که تعداد دانش آموختگان دکترا (و حتی کارشناسی ارشد) در تمام حیطه ها و رشته ها، در طول 5 تا 10 سال اخیر، بسیار بالا بوده و همه ساله تعداد قابل توجهی از جوانان و فرهیختگان کشور از دانشگاهها و موسسات آکادمیک، فارغ التحصیل میشوند. اگر بخواهیم نیاز کشور به جذب این افراد بعنوان اعضای هیات علمی آموزشی یا پژوهشی، برای اکثر این گروههای دانش آموختگان را در نظر بگیریم، شاید برای کمتر از 10 درصد (و حتی در برخی رشته ها، بسیار کمتر از این میزان)، امکان جذب هیات علمی، تازه آنهم بصورت تعهد خدمت و قرار دادی وجود داشته باشد.

این عدم انطباق بین خروجی سیستمهای تربیت نیروی تخصصی و فوق تخصصی با نیاز مراکز دانشگاهی و تحقیقاتی، به هیچ وجه نمیتواند نشانگر عدم نیاز به این نیروهای متخصص در سطح کشور باشد. بنابراین اینجانب با تکیه بر تجربیات بیش از دو دهه کار در سطوح مختلف دانشگاهها و مراکز پژوهشی کشور، با تفکر و مطالعه بر روی نیازهای مختلفی که امکان بالقوه برطرف کردن آن نیازها، با استفاده از این نیروی انسانی وجود داشته و دارد، پیشنهاد استفاده از این پتانسیل عظیم را در موضوع زیر ارائه مینمایم:

این پیشنهاد، عبارت است از آموزش و تربیت متخصصینی که در سطح مراکز آموزشی (دانشگاهها، دانشکده ها، دپارتمانهای آموزشی و ...) و پژوهشی (پژوهشگاهها، پژوهشکده ها، مراکز پژوهشی و ...)، وظیفه هدایت و مشاوره دادن به پژوهشگران آن مراکز (بطور عام) و پژوهشگران جوان و یا دانشجویانی که میخواهند طرحهای پژوهشی و تزهای خود را طراحی و اجراء نموده و یا قصد تحلیل آماری و یا نگارش نتایج پژوهشهای خود را دارند (بطور خاص)، بر عهده میگیرند.

آنچه که بدان اطمینان دارم، این است که در طول یک یا دو دهه اخیر، بسیاری از مدیران پژوهشی دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی کشور، تلاشهایی را برای استفاده از خدمات مشاورین پژوهشی، بمنظور ارتقاء کمی و کیفی فعالیتهای محققین و متخصصین زیرمجموعه خود، مبذول داشتند.

بنابراین، صرف نظر از اینکه، ارتقاء دانش و مهارتهای پژوهشی و آماری دانش آموختگان و متخصصین رشته های مختلف، خود میتواند به مبدّل شدن این عزیزان به پژوهشگران حرفه ای، کمک شایان توجهی بنماید، میتوان با تربیت یا آموزش مدوّن علاقمندانی که قطعاً در تمامی رشته ها یا حیطه های علمی، میتوان آنها را پیدا نمود، زمینه کمک و ارائه خدمات مشاوره تخصصی به قشر عظیمی از متخصصین، اعضای هیات علمی و حتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی را فراهم نمود.

چرا دوره آموزشی تربیت مشاورین پژوهشی و آماری، ضرورت و اولویت دارد؟

بعنوان فردی که نزدیک به دو دهه در حیطه های مختلف پژوهش در مراکز دانشگاهی و تخصصی، مشغول بکار بوده و بخصوص در زمینه آموزش مبانی و راهکارهای متدولوژی، آمار کاربردی و نگارش مقالات نیز، بیش از 15 سال در حال فعالیت حرفه ای و تخصصی میباشم، بوضوح ضعفهای زیادی را در حیطه دانشی و مهارتی در بین نیروی انسانی محقق و پژوهشگر در سطح کشور، شاهد هستم که در اینجا نمیخواهم به دلایل آن بپردازم. متاسفانه آموزشهای مدوّن دانشگاهی در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا، نتوانسته آنچنان که باید وشاید، این نقیصه را برطرف نماید و در حال حاضر، بیشتر متخصصینی که قصد تقویت دانش و مهارتهای پژوهشی خود را دارند، از طریق آموزشهای تکمیلی که بطور عمده پس از فراغت از تحصیل به آن مبادرت میورزند، سعی در ارتقاء دانش و مهارتهای خود دارند. متاسفانه نظام آموزش مداوم (یا بازآموزی) که برای تقویت دانش و مهارتهای تخصصی رشته ها یا حیطه های مختلف، برنامه ریزی داشته و دارد، به مقوله آموزش مبانی و راهکارهای پژوهشی، توجه چندانی ندارد.

حال در این شرایط، تربیت نیروی انسانی مشاور که میتواند از بین دانش آموختگان هر حیطه یا رشته عملی، مشاورینی برای مراکز پژوهشی و آموزشی همان حیطه نیز تربیت نمود، دارای این مزیتها میباشد:

1- آموزش مشاورین خبره و دارای دانش و مهارت کافی و قابل قبول، نیاز به آموزشهای رسمی بلند مدت (مشابه مقاطع تحصیلی دکترا) ندارد.

2- تربیت نیروی مشاور به اشتغال گروه قابل توجهی از دانش آموختگان و متخصصین رشته های مختلف، بویژه رشته هایی که امکان اشتغال خصوصی (غیر دولتی) ندارند، کمک مینماید.

3- تربیت مشاورین خبره، با فرایند جذب این افراد در مقاطع زمانی بعدی، بعنوان اعضای هیات علمی و یا عناوین مشابه، منافاتی نداشته و قطعاً به تقویت سطح علمی پژوهشی دانشگاهها نیز کمک مینماید.

4- امکان تربیت مشاورین بیشتر، از بین مشاورینی که در بازه زمانی 5 ساله آغازین این برنامه، تربیت میشوند، وجود داشته و به عبارت دیگر، زنجیره تربیت مشاورین میتواند بصورت آبشاری، ادامه یابد.

5- با توجه به حجم نسبتاً بالای دانش آموختگان رشته ها یا حیطه های علمی مختلف، خوشبختانه امکان یافتن و تربیت مشاورینی که به امر مشاوره پژوهشی و آماری مراکز تحقیقاتی مختلف مشغول میشوند، از بین متخصصین و دانش آموختگان همان رشته ها یا نزدیک به آنها، وجود دارد. این موضوع مشکل ناآشنایی برخی مشاوران با حیطه هایی که میخواهند به آنها مشاوره دهند را نخواهد داشت.

6- با تدوین یک برنامه آموزشی جامع، میتوان از این مشاورین در سایر جایگاههای مورد نیاز در مراکز پژوهشی کشور، از قبیل داوری برای مقالات ژورنالهای علمی پژوهشی و یا مدرسین دروس «روش تحقیق» و یا درس «آمار یا روشهای آماری» با اولویت همان رشته یا حیطه، استفاده نمود.

7- عمده فعالیتهایی که یک مشاور متدولوژی و آماری به مخاطبین و متخصصین خود ارائه مینماید، امکان ارائه بصورت پارت تایم و غیرحضوری (یا آنلاین) را دارد. فلذا این دانش و مهارت حتی میتواند بعنوان وظیفه حرفه ای دوم یا وظیفه جانبی بسیاری از متخصصین در آینده، به تقویت بنیه مالی و اقتصادی این افراد، کمک نماید.

اکنون که با این تفکر و پیشنهاد بنده، آشنا شدید، میخواهم سوالات زیر را مطرح نمایم تا شما علاقمندان و مخاطبین گرامی، ضمن اظهار نظر و فیدبک در این باره، بطور مشخص با پاسخدهی به این سوالات، زمینه تحقق این پیشنهاد و اجرای این برنامه های آموزشی را فراهم آورید:

سوال 1) آیا فکر میکنید که تربیت و آموزش متخصصین و دانش آموختگان علاقمند، در قالب مشاورین متدولوژی و آماری پژوهشهای مرتبط با آن حیطه، یک ضرورت یا اولویت است یا خیر؟ اگر بلی، آیا موارد دیگری بجز لیست موارد هفتگانه فوق، در ذهن شما هست که بخواهید به این موارد، اضافه نمایید؟ لطفاً ارائه فرمایید ...

سوال 2) آیا شما بعنوان یک فرد علاقمند به فعالیتهای پژوهشی، تمایل دارید که در این برنامه آموزشی شرکت نمایید؟

برای ارائه نقطه نظرات خود، هم میتوانید از بخش «نظرات» در پایین این صفحه، استفاده نموده و هم میتوانید در شبکه های اجتماعی آمارافزار - نئولج (گروههای تلگرامی یا واتس آپی و ...)، و یا حتی ارتباط ایمیلی با بنده، استفاده نمایید.

امید است به یاری خداوند متعال و با پشتیبانی مدیران و مسوولین دانشگاهی دلسوز در دانشگاههای مختلف کشور و بخصوص مدیران زحمتکش پژوهشی و همچنین مخاطبین گرامی که در طول این سالها، همواره پشتیبان فعالیتهای آموزشی این موسسه بوده و هستید، کریکولوم و سرفصلهای «برنامه آموزش مشاوران پژوهشی و آمار کاربردی» در حال تکوین بوده و قطعاً از نظرات ارزشمند تمامی خبرگان و فرهیختگان گرامی در این راستا نیز استفاده خواهد گردید.

اما سوال مهمی که ممکن است برای برخی از عزیزانی که در برنامه های آموزشی متعدّد در مجموعه آمارافزار - نئولج شرکت نموده و هم اکنون از سطح بالایی از دانش و مهارت برخوردارند، مطرح باشد این است که آیا این عزیزان علاقمند هم باید بسیاری از سرفصلهای آموزشی مشترک بین دوره های گذرانده یا این برنامه جدید را دوباره بگذرانند یا خیر؟ باید عرض کنم که خوشبختانه راهکار انطباق بسیاری از عناوین و موضوعات آموزشی که علاقمندان طرف 5 سال اخیر در آن شرکت داشته اند با آموزشهای مورد نیاز تعریف شده در این برنامه، پیش بینی شده و نیازی به گذراندن مجدد آنها نیست. ضمن اینکه این برنامه آموزشی جدید باید از چنان درجه ای از قابلیت انعطاف برخوردار باشد که حتی اگر فرد علاقمندی، دارای دانش و مهارتهایی است که در این برنامه تعریف شده است، میتواند با شرکت در آزمون تعیین سطح استاندارد شده (در این برنامه آموزشی جدید و نوآورانه، چندین آزمون استاندارد اعم از آزمون تعیین سطح اولیه، آزمون تعیین سطح برای افراد حرفه ای و آزمون استاندارد کسب مدرک در پایان برنامه و ...، پیش بینی شده است)، فقط آموزشهای مورد نیاز را بگذراند.

فلذا پس از جمع آوری نقطه نظرات مخاطبین و علاقمندان گرامی، در اخبار و مقالات بعدی، اطلاعات بیشتری از این برنامه آموزشی، منتشر خواهد شد.

پیشاپیش از درج نظرات و کمک فکری که به این پروژه نوآورانه در کشور مینمایید، کمال تشکر و امتنان را دارم ...!!