آشنایی با رویکرد جدید جلسات ژورنال کلاب متدولوژی آمارافزار

مروری بر تاریخچه برگزاری جلسات ژورنال کلاب متدولوژی آمارافزار

تمام علاقمندان و دوستداران آموزشهای آمارافزار، اطلاع دارند که برگزاری جلسات ژورنال کلاب متدولوژی، دارای نوآوری و بدعت در دو بعد محتوا و متد بوده است. محتوا از این جهت که شاید تا کنون هیچ مرکز تحقیقات یا مرکز دانشگاهی به برگزاری جلسات ژورنال کلاب متدولوژیک، مبادرت نورزیده و حرکتهای مشابه در سطح کشور، بطور معمول هدف ارائه مطالب مندرج در مقالات جدید در حیطه ها و رشته های مختلف را بدوش کشیده و معمولاً به بعد متدولوژیک و بویژه هدف یادگیری و ارتقاء دانش و مهارتهای گروههای هدف خود، توجه زیادی نشان نداده اند. لیکن جلسات ژورنال کلاب متدولوژی آمارافزار، از ابتدای راه اندازی، هدف ارائه موضوعات متدولوژیک پرکاربردی که برای محققین ایرانی، نیاز به مرور و بازبینی داشته را در صدر توجه خود قرار داده و به همین خاطر، الزاماً به متدهای جدید که شاید فقط توجه تعداد انگشت شماری از محققین را بخود جلب نماید، گرایش نداشته و برعکس، اهمیت متدولوژیک روشها و رویکردهای آماری و متدولوژیک را بعنوان اولویت انتخاب مقاله، در نظر گرفت.

اما نوآوری در متد که بسیار مورد توجه علاقمندان قرار گرفت و در مدت کوتاهی بیش از دویست نفر، در گروه بهره برداران از این محتوای آموزشی قرار گرفتند، مربوط به نوآوری در شیوه ارائه و فرمت استفاده از این محتوای آموزشی بود. تشکیل یک گروه تلگرامی و امکان عضویت در آن برای تمام علاقمندان، به اشتراک گذاری فیلم رکورد شده در زمان ارائه جلسه ژورنال کلاب برای تمام اعضای گروه تلگرامی، تعریف حداقل یک رویکرد آماری مرتبط با موضوع جلسه و آموزش این رویکرد آماری و یا نرم افزاری در انتهای جلسه و ....، ویژگیهایی هستند که به شیوه ارائه این جلسات، روح و حس تازه ای بخشیده و بخشی از استقبال بسیار مطلوب این جلسات را میتواند در این ویژگیها جستجو نمود.

چرا جهت گیری یا رویکرد جدید ؟؟!!؟؟

در ارزیابی یک ساله برگزاری جلسات ژورنال کلاب متدولوژی و از آنجاییکه تعداد موضوعات مهم از منظر یادگیری و کسب مهارتهای مرتبط با آنها برای محققین کشورمان (در حیطه ها یا گرایشهای مختلف علمی)، تعداد نسبتاً زیادی است، فلذا در یک برنامه پیش بینی و در بهترین شرایط و به شرط برگزاری این جلسات بصورت ماهیانه، حداقل چندین سال طول میشکد تا لیستی از موضوعات و مطالب مهم که ضرورت بالایی از نظر یادگیری و کسب مهارتهای مربوطه، دارند، بدین شیوه ارائه گردند، پس لازم است تا به شیوه های بدیل یا جایگزین برای استفاده بهینه از زمان، مبادرت ورزید. بنابراین فلسفه بکارگیری این رویکرد یا جهت گیری جدید، استفاده بهینه از فاکتور زمان، برای انتقال هر چه مطلوبتر موضوعات مهم از منظر متدولوژیک به محققین کشورمان است.

با آگاهی از این ضرورت مدیریت مناسب زمان در برنامه ریزی جلسات ژورنال کلاب، یک راهکار پیشنهادی، برنامه ریزی «مطالعه محور» بجای برنامه ریزی «موضوع محور» بود. اجازه دهید برای شفاف شدن موضوع، مثالی واقعی بکار ببرم:

همانطور که اشاره گردید، رویکرد مورد استفاده تا کنون (منظور تا قبل از بهمن ماه سال 1398 خورشیدی است)، رویکرد «موضوع محور» بوده و این بدان معنی است که برای هر جلسه، با توجه به لیست از پیش تعیین شده ای که از موضوعات مهم و کاربردی تهیه نموده ام، یک موضوع را ابتدا انتخاب نموده و سپس یک مقاله مرتبط با آن، که برای اکثریت کاربران، از قابلیت بالاتری از درک مطالب و محتوای مربوطه، برخوردار باشد، انتخاب نموده و سپس این جلسه و موضوع مربوطه و همچنین مقاله مورد استفاده و ...، به اطلاع علاقمندان و گروههای هدف، رسانده میشد. بعنوان مثال، در یکی از جلسات موصوف، موضوع «مقایسه شاخصهای اندازه اثر OR (نسبت برتری) با شاخص RR (نسبت خطر) در مطالعات مشاهده ای و بویژه مطالعات مداخله ای و معایب شاخص OR و نحوه تصحیح آن برای مقاصد کاربردی»، بهمراه یک مقاله متدولوژیک مرتبط، طرح گردید. بدیهی است که در این رویکرد (موضوع محور)، با توجه به تعدّد موضوعات مهم و کاربردی، ضمن اینکه مدت زمان بسیار زیادی برای یادگیری و کسب مهارتهای مرتبط، نیاز میباشد، مشخص شدن جایگاه یکایک این موضوعات در فرایندهای طراحی، اجراء، تحلیل آماری و بویژه نگارش یکایک انواع مطالعات پژوهشی، از منظر پژوهشگران، ممکن است بسهولت، مشخص و شفاف نباشد. در حالیکه در رویکرد جدید و پیشنهادی (این رویکرد از جلسه دوشنبه 28 بهمن ماه، رسماً ارائه میگردد)، در یک جلسه یا چند جلسه (بسته به حجم مطالب و محتوای مورد نیاز)، ابتدا با یک نگاه کاربردی، دلایل اینکه مقالات مشابه پژوهشگران کشورمان از جایگاه مناسبی از نظر انتشار در ژورنالها، برخورد مناسب ژورنالها و ناشرین و ...، برخوردار نبوده، بررسی شده و سپس اصلی ترین نقاط مداخله، برای فراگیران این جلسات و محققین، مشخص خواهد گردید.

در اولین جلسه ژورنال کلاب متدولوژی آمارافزار، با تکیه بر رویکرد جدید که ضرورت یا ضرورتهای آن، اشاره شد، موضوع جلسه، «دلایل اصلی کاهش انتشار مقالات کارآزماییهای محققین ایرانی و تبیین راهکارهای برطرف نمودن این دلایل»، انتخاب گردید. بدیهی است، ضرورت انتخاب این موضوع، کاهش بیش از 50 درصدی انتشار مقالات محققین ایرانی در سال 2019، نسبت به مدت مشابه سال قبل، یعنی سال 2018 و همچنین تعدّد روندهای موسوم به روندهای نوظهور (تغییرات یکدهه اخیر در متدولوژی کارآزماییها) میباشد که فوریت و اهمیت این موضوع و پرداختن به این دسته از مطالعات را بشدت افزایش میدهد.

فواید رویکرد جدید (رویکرد مطالعه محور):

همانطور که در متن پیشگفت، به محدودیتهای رویکرد «موضوع محور» اشاره گردید، یکی از اساسی ترین این محدودیتها، زما نبر بودن یکایک موضوعاتی است که دارای اهمیت فراوان بوده و برای پژوهشگرانی که بخواهند با تکیه بر این موضوعات و یادگیری و کسب مهارتهای مربوطه، دانش و مهارتهای خود را در حیطه علمی مورد نظر، ارتقاء دهند، باید یکایک جلسات مربوط به این موضوعات را استفاده نموده و خود قادر به تبیین جایگاه هر موضوع در پژوهشهای خود، باشند. در حالیکه این پیش فرضها در مورد بسیاری از پژوهشگران، بخصوص محققینی که سابقه پژوهشهایی که خود بتنهایی و بصورت مطلوب و با کفایت، قادر به طراحی، اجراء و تحلیل آماری آنها هستند، ناچیز باشد، براحتی ممکن و میسر نخواهد بود.

در حالیکه در رویکرد جدید (رویکرد مطالعه محور)، هر پژوهشگری با توجه به حیطه علمی خود، میتواند بسهولت، برتری جایگاه آن دسته از مطالعات را در حیطه علمی خود، مشخص نموده و حتی اولویت یادگیری مطالب مربوطه به آن دسته از مطالعات را نیز، در سطح فردی، مشخص و یا اولویت بندی نماید. با این شیوه، هر فراگیر یا پژوهشگری، کاربردی تر از رویکرد قبلی، میتواند اولویت ارتقاء دانش و مهارتهای خود را به تفکیک انواع مختلف مطالعات پژوهشی و یا دست کم، انواع مطالعات پژوهشی پرکاربرد حیطه خود، مشخص نماید.

البته لازم به ذکر است که برای اینکه پژوهشگران شرکت کننده در این جلسات بتوانند بصورت مطلوب و با کفایتی، با استفاده از مطالب مطروحه در این جلسات، بتوانند برنامه ریزی برای ارتقاء دانش و مهارتهای مرتبط با انواع مختلف مطالعات پژوهشی را، برای خود مشخص و یا تنظیم نمایند، درک درست حداقلی از انواع مختلف مطالعات پژوهشی، مورد نیاز میباشد.

بعنوان مثال اگر در یک جلسه از جلسات ژورنال کلاب با رویکرد جدید، موضوع «شکافهای متدولوژیک مطالعات ارزش تشخیصی محققین ایرانی در مقایسه با محققین کشورهای پیشرفته ...» طرح گردد. بسیار بدیهی است که فراگیران شرکت کننده و علاقمندان به این جلسه، باید درک درست (یا نسبتاً درستی) از موضوعات پایه یا محوری در مورد روش شماسی این دسته از مطالعات داشته باشند، تا بتواند محتوای این جلسه را درک نموده و از آن بهترین استفاده را ببرند.

بمنظور پیشگیری از تاثیرگذاری سوء این محدودیت، بر فرایند یادگیری شرکت کنندگان و علاقمندان به جلسات ژورنال کلاب، تلاش میگردد تا در زمان اطلاع رسانی هر جلسه، ضمن ارسال اطلاعات مرتبط با موضوع (عنوان) جلسه و ارسال محتوای مورد نظر به شرکت کنندگان و علاقمندان، یک مرجع معتبر و نسبتاً ساده و در دسترس، برای مطالعه آن گروه از پژوهشگرانی که نیازمند کسب اطلاعات مرتبط با موضوعات پایه آن نوع مطالعه پژوهشی مورد نظر هستند، نیز معرفی گردد. در این صورت، امید میرود که محدودیت مورد اشاره نیز، امکان تاثیرگذاری نامطلوب بر فرایند یادگیری و کسب مهارتهای فراگیران، نداشته باشد.

بهر حال، آنچه روشن است این است که هر برنامه مداخله که با هدف ارتقاء و کسب دانش و مهارتهای مورد نیاز یک گروه هدف، برنامه ریزی و اجراء میگردد، ضمن اینکه نیازمند فیدبکهای گروه هدف خود میباشد، لازم است از طریق ارزشیابی ادواری و یا پایش مستمر، میزان دستیابی به اهداف مورد نظر را بررسی نموده تا بتوان با اصلاحات و تغییراتی که ممکن است در مسیر هر برنامه ای، مورد نیاز باشد، دستیابی به اهدافش را به حداکثر ممکن، ارتقاء داد. فلذا در این راستا، بنده نیز نیازمند فیدبکهای شما عزیزان هستم تا با این رویکرد مشارکتی، ضمن تامین رضایت شما بزرگواران، دستیابی به اهداف پیش بینی شده، در کمترین زمان ممکن، محقق گردد.

منتظر اطلاع رسانی جلسات ژورنال کلاب متدولوژی با این رویکرد جدید باشید و همینجا نیز اعلام میکنم که به نظرات سازنده و پیشنهادات یکایک شما فراگیران، کمک بسیار بزرگی در بهبود طراحی و اجرای این مسیر مینماید. موفقیت شما عزیزان، آرزوی من است.