معرفی دوره آموزشی «طراحی، اجراء و تحلیل آماری مطالعات ارزش تشخیصی و مدلهای پیش بینی»:
یکی از پیامدهای توسعه دانش و فنآوریهای پزشکی و سلامت، تولید و تکوین روشهای تشخیصی بیماریها بوده است. پیشرفت روشهای تشخیصی و ابزارهای مربوطه منجر به افزایش امید به زندگی، همراه با سلامتی و بهره‌وری بیشتر گردیده است. تخمین زده شده که در سطح جهانی، توسعه و پیشرفت روشهای تشخیصی تا 5 سال موجب افزایش امید به زندگی شده است. در طول 30 سال گذشته، مرگ و میر ناشی از سه پیامد مهم بیماریهای قلبی، سکته‌های مغزی و سرطان سینه که قابل انتساب به پیشرفتهای مرتبط با روشهای تشخیصی این بیماریها بوده، به کاهشی در حدود 50 درصد قبل از آن رسیده است.
پیشرفت روشها یا رویکردهای تشخیصی را میتوان به دو مولفه «بهبود عملکرد یا قدرت تشخیصی روشهای موجود» (از قبیل روشهای تصویربرداری، روشهای مبتنی بر سنجش بیوشیمیایی، میکروبی، ایمونولوژیک و ...)، و یا «ابداع روشها یا رویکردهای جدید» (مانند ابداع نشانگرهای زیستی و مولکولی و ...) نسبت داد. نکته بدیهی در مورد این دانش، این است که مشابه سایر علوم و دانش حاصل از پژوهش در سایر رشته‌های علمی، هر ابزار یا روش تشخیصی ابداع شده، نمیتواند در عمل یک روش تشخیصی با درجه اعتبار بالا باشد. در ترمینولوژی روش شناسی پژوهشهای کاربردی در علوم پزشکی، واژه‌ای تحت عنوان «مطالعه ارزش تشخیصی » یا «مطالعه آزمون تشخیصی » از حدود 15-10 سال قبل وارد گردید که دقیقا به یک روش پژوهشی برای ارزیابی درجه اعتبار یا روایی روشهای تشخیصی اشاره دارد.
از منظر کاربرد روشها یا رویکردهای تشخیصی، عملاً سه موضوع یا مولفه مهم «غربالگری» ، «تشخیص بالینی» و «پیش ‏آگهی»، میتواند سه کاربرد نسبتاً مجزّا یا متفاوت از آزمونها یا نشانگرهای تشخیصی را مورد مطالعه قرار داد. بنابراین یکی از مولفه های تاثیرگذار بر متدولوژی این مطالعات، کاربرد تست تشخیصی یا رویکرد مورد نظر به تفکیک یکی از سه مولفه پیشگفت باشد.
از طرف دیگر، برای بسیاری از پیامدها یا وقایع مرتبط با سلامت، ممکن است تست تشخیصی معتبر و یا کارآمدی وجود نداشته، اما در اینگونه شرایط یا موقعیتها، از دیرباز متخصصین و محققین این فیلد، از ترکیب برخی متغیرهای دارای ارتباط با اینگونه پیامدها، «مدل» یا سامانه‏ای را تدوین مینمایند که به «مدلهای پیش ‏بینی» (Prediction Model) معروفند. در ادبیات پژوهشهای این دسته از مطالعات، عبارت و ترمهای تخصصی از قبیل «قواعد پیش ‏بینی بالینی» یا «قواعد تصمیم گیری بالینی» نمونه‏هایی از این مدلها هستند که تقریباً با متدولوژی مشابه، روش شناسی مطالعات ارزش تشخیصی ابداع و پیشنهاد میگردند. حال اگر پژوهشهای ارزیابی اعتبار این مدلهای پیش ‏بینی بالینی را در کنار پژوهشهای ارزش تشخیصی آزمونها یا نشانگرهای زیستی قرار دهیم، به حجم بسیار بالایی از مطالعات پژوهشی برمیخوریم که بررسیها نشان داده است که مطالعات پژوهشی اولیه و حتی مطالعات پژوهشی ثانویه (مرور سیستماتیک و متاآنالیز) این گروه، رشد بسیار بالایی را در یک دهه اخیر تجربه نموده و خوشبختانه ژورنالهای علمی پژوهشی معتبر نیز از انتشار نتایج اینگونه مطالعات، استقبال بسیار زیادی نموده و مینمایند.
نتیجه مطالب پیشگفت، ضرورت یادگیری و کسب مهارت دانش «طراحی، اجراء و تحلیل آماری مطالعات ارزش تشخیصی و مدلهای پیش‏ بینی» را برای کلیه پژوهشگران حیطه علوم سلامت و پزشکی، یادآوری مینماید.
در طول 7-5 سال گذشته و بدنبال تقاضاهای مکرر پژوهشگران، اعضای محترم هیات علمی و دانشجویان عزیز، بخصوص دانشجویان تحصیلات تکمیلی، در راستای نیاز به یادگیری و کسب مهارت روش شناسی در این مطالعات و همچنین احساس نیاز پژوهشگران مطالعات مرور سیستماتیک مطالعات ارزش تشخیصی، نسبت به فراگیری اصول و مبانی طراحی مطالعات اولیه ارزش تشخیصی، این دوره آموزشی، برای اولین بار در سطح کشور، توسط اینجانب، طراحی و ارائه گردید. اولین سری از این دوره آموزشی در اسفند ماه 1394 برگزار گردی و دومین سری این برنامه در مرداد 1397، در سطح یکی از دانشگاههای علوم پزشکی کشور برگزار گردید و حال مفتخرم که «سومین سری از برگزاری این دوره آموزشی» را به اطلاع همه علاقمندان به آموزشهای تخصصی متدولوژی و آمار کاربردی، برسانم.

این دوره آموزشی برای چه افراد یا گروههایی مناسب است؟
آیا این دوره آموزشی، فقط برای متخصصین، پژوهشگران و دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته‏ ها و گرایشهای مرتبط با علوم بالینی، مناسب است؟ ...
با توجه به فضای کاربردی روشها یا رویکردهای تشخیصی و مولفه‏ های کاربردی سه گانه پیرامون آنها (غربالگری، تشخیص و پیش ‏آگهی) و همچنین تکوین و توسعه «مدلهای پیش‏بینی» و ...، عملاً حیطه ‏ها و گستره‏های وسیعی از علوم بهداشت، پزشکی، سلامت، توانبخشی، زیرمجموعه‏ها و گرایشهای وابسته آنها و البته حیطه‏های بین رشته‏ای آنها نیز نیازمند این گروه از مطالعات پژوهشی میباشند.
در عمل میتوانیم ارتقاء دانش و مهارتهای مرتبط با این دسته از مطالعات پژوهشی را برای گروهها و تخصصهای زیر، الزامی بدانیم:
•    گروههای علوم پایه پزشکی: از قبیل بیوشیمی، میکروب شناسی، ویروس شناسی، ایمونولوژی، هماتولوژی، انگل شناسی، قارچ شناسی، ژنتیک، علوم سلولی و مولکولی و ... و در عمل کلیه رشته‏ها و گرایشهایی که در آنها موضوع تشخیص یا کاربردهای تشخیصی، مورد استفاده قرار میگیرد.
•    گروههای علوم پزشکی بالینی: اعضای هیات علمی، متخصصین، پژوهشگران، دستیاران تخصصی و فوق تخصصی رشته ها و گرایشهای مختلف علوم پزشکی
•    گروههای پزشکی تشخیصی: اعضای هیات علمی، متخصصین، پژوهشگران و ... رشته‏ها و گرایشهایی که بطور تخصصی به تشخیص میپردازند، مانند رادیولوژیستها و کلیه متخصصین و کارشناسان روشها یا رویکردهای تصویربرداری، پاتولوژیستها، متخصصین پزشکی هسته‏ای، طب فیزیکی و ...
•    گروههای علوم بهداشتی: اعضای هیات علمی، متخصصین، پژوهشگران، دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته های علوم بهداشتی از قبیل بهداشت خانواده، بهداشت جوانان، بهداشت محیط، بهداشت حرفه‏ای، بهداشت باروری، تغذیه
•    گروههای علوم پرستاری، مامایی و پیراپزشکی: اعضای اعضای هیات علمی، متخصصین، پژوهشگران و دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته ها و گرایشهای پرستاری، مامایی، علوم آزمایشگاهی و ...
•    گروههای علوم توانبخشی: اعضای هیات علمی، متخصصین، پژوهشگران و دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته‏های فیزیوتراپی، کاردرمانی، گفتار درمانی و ...
•    گروههای بین رشته‏ای: اعضای هیات علمی، متخصصین، پژوهشگران و دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته هایی از قبیل سلامت در بلایا، علوم اعصاب، فناوریهای سلامت، مهندسی پزشکی، بیوفیزیک و ...
بدیهی است که در برخی از رشته‏ها و گرایشهای فوق، تستها و روشهای تشخیصی و در برخی دیگر از آنها، مدلهای پیش‏بینی، وجه غالب و مورد توجه آنها بوده، بنابراین تمامی گروههای پیشگفت، از ارتقاء دانش و کسب مهارتهای مربوطه در این دسته از مطالعات، بهره‏ مند میشوند.

سرفصلهای مهم و اصلی این دوره آموزشی چیست ؟
در این دوره آموزشی کاربردی، این موضوعات مهم آموزش داده شده و فراگیران به دانش و مهارتهای زیر، دست پیدا میکنند:
•    درک عمیق نظری و عملی مفاهیم مرتبط با «تشخیص» ، «غربالگری» و «پیش‏ آگهی» و تفاوتهای آنها با مفهوم نظری و عملی «رابطه»
•    آشنایی با اجزاء و استانداردهای اصلی «مطالعات ارزش تشخیصی» و کاربردهای این مطالعات
•    آشنایی با فازهای اصلی طراحی مطالعات ارزش تشخیصی و شرایط این فازها
•    یادگیری انواع سوگرایی یا Bias در مطالعات ارزش تشخیصی و راهکارهای کنترل یا کاهش وقوع آنها
•    آشنایی با انواع مهم و شایع «سوء برداشت» یا «سوء تفاهم» در مطالعات ارزش تشخیصی و چگونگی برخورد با این موارد سوء برداشت.
•    آشنایی با منطق «مدلهای پیش‏بینی» یا «مدلهای پیش‏بینی بالینی» یا «مدلهای کاربردی تصمیم‏گیری» و کاربرد آنها در علوم سلامت، پزشکی و توانبخشی و ...
•    ارتقاء دانش و کسب مهارت فراگیران در ارزیابی نقّادانه مقالات مطالعات ارزش تشخیصی و مقالات مدلهای پیش‏بینی
•    آشنایی با اصول اولیه و کاربردی تحلیل آماری داده‏های مطالعات ارزش تشخیصی به تفکیک انواع تستها یا رویکردهای تشخیصی
•    آشنایی با اصول اولیه و کاربردی داده‏های مطالعات اعتبارسنجی مدلهای پیش‏بینی به تفکیک انواع این مدلها و کاربرد آنها
•    ارتقاء دانش و کسب مهارت مرتبط با تحلیل آماری تعیین بهترین نقطه برش در آزمونها یا تستهای تشخیصی کمّی، با استفاده از «تحلیل منحنی ROC»
•    آشنایی با اصول اولیه و کاربردی «اعتبار سنجی» در مدلهای پیش‏بینی، انواع آن و اطلاع از مراحل و گامهای فرایند اعتبارسنجی  
•    آشنایی با مراحل تحلیل آماری مدلهای پیش‏بینی به تفکیک دو فاز مهم «تولید یا تکوین مدل» و «اعتبار سنجی مدل» با استفاده از مدلهای واقعی و دیتای کاربردی
•    کارهای عملی متعدد بر روی نرم‏افزار Stata و آشنایی با ماژولهای اختصاصی تحلیل آماری این پژوهشها، به تفکیک مطالعات ارزش تشخیصی و مطالعات اختصاصی مدلهای پیش بینی

آیا با شرکت در این دوره آموزشی، میتوانیم به دانش و مهارتهای کامل مرتبط با طراحی، اجراء و تحلیل آماری مطالعات ارزش تشخیصی و مدلهای پیش بینی، دست پیدا کنیم؟
بله. در این دوره آموزشی به کلیه جوانب و ابعاد این دو دسته مطالعات که در ارتباط نزدیکی با یکدیگر هستند، دست یافته و فراگیران یا شرکت کنندگان این دوره آموزشی، در صورتیکه به تمام مباحث این دوره تسلط پیدا نموده و کارهای عملی مربوطه را اجراء نمایند، قادر خواهند بود تا یک مطالعه ارزش تشخیصی را طراحی نموده و سپس به مرحله اجراء در آورده و پس از جمع آوری داده های مورد نیاز، آنها را تحلیل و مهمتراینکه مورد تفسیر دقیق قرار دهند. بدیهی است با استفاده از آموزه‏های این دوره و همچنین راهنمای نگارش STARD، امکان نگارش این دسته از مقالات نیز، فراهم خواهد بود.

آیا با شرکت در این دوره آموزشی، میتوانیم به دانش و مهارتهای کامل مرتبط با طراحی، اجراء و تحلیل آماری مرورهای سیستماتیک و متاآنالیز مطالعات ارزش تشخیصی و مدلهای پیش بینی، دست پیدا کنیم؟
همانطور که اطلاع دارید، یکی از توصیه‏های بنده در دوره آموزشی جامع مرور سیستماتیک و متاآنالیز، به علاقمندان به اجرای این دسته از مطالعات مرور سیستماتیک، این است که تا مادامیکه در دوره آموزشی اختصاصی طراحی و اجرای مطالعات ارزش تشخیصی که در واقع، مطالعات اولیه این مرورهای سیستماتیک هستند، شرکت ننموده اید، اقدام به طراحی مرورهای سیستماتیک این گروه، نکنید. دلیل این موضوع متفاوت بودن اصول و راهکارهای طراحی این مطالعات و بخصوص سوگراییهای آنهاست. خوشبختانه با برگزاری این دوره آموزشی، یک پیشنیاز مهم برای این دسته از علاقمندان، اجرایی گردید و حال دوستانی که در یکی از دوره های آموزشی جامع مطالعات مرور سیستماتیک شرکت نموده باشند، میتوانند با شرکت در یک دوره آموزشی یکروزه (علاوه بر دوره آموزشی 6 روزه موصوف) که با هدف اختصاصی مرور مبانی و ملاحظات اجرایی مرورهای سیستماتیک مطالعات ارزش تشخیصی و همچنین یادگیری روشهای متاآنالیز آنها برگزار میگردد، به دانش و مهارتهای مکمل مورد نیاز دست یابند.
بدیهی است این دسته از علاقمندان، بعد از شرکت در این دوره آموزشی یکروزه، توان و امکان طراحی، اجراء و نگارش این دسته از مرورهای سیستماتیک که اتفاقاً با استقبال کم نظیر ژورنالهای مربوطه، روبرو هستند، را دارند.

شیوه برگزاری دوره آموزشی «طراحی، اجراء و تحلیل آماری مطالعات ارزش تشخیصی و مدلهای پیش‏ بینی»:
محتوای این دوره آموزشی، در قالب 42 ساعت آموزش نظری و عملی میباشد که در قالب 6 روز آموزش، طی سه هفته متوالی (روزهای چهارشنبه و پنجشنبه مصادف با 1 و 2، 8 و 9 و 22 و 23 خرداد ماه 98، برگزار خواهد گردید. جلسات آموزشی چهار روز ابتدای این دوره که مصادف با ماه مبارک رمضان است، از ساعت 7:30 لغایت 14 و دو روز پایانی، از 8:30 لغایت 17 خواهد بود.
همانند تمام دوره‏های آموزشی آمارافزار و بمنظور تامین رفاه حال علاقمندان، بخصوص ساکنین شهرستانهای مختلف کشور، شرکت کنندگان این دوره آموزشی میتوانند از یکی از دو شیوه حضوری یا غیرحضوری، استفاده نمایند.
    شرکت کنندگان حضوری، در شش روز کلاسهای این دوره، حضور خواهند داشت.
    شرکت کنندگان غیرحضوری، بجای حضور در کلاسهای حضوری، فیلم رکورد شده 6 روز حضوری (فیلم رکورد شده از اسکرین کامپیوتر مدرس این دوره آموزشی با کیفیت HD که شامل کلیه مباحث مطرح شده از ابتدا تا انتهای روزهای آموزشی خواهد بود) را پس از برگزاری کلاسهای حضوری (حداکثر تا 24 ساعت بعد از برگزاری جلسات حضوری و از طریق سامانه نئولج یه آدرس www.neolej.ir ) دریافت مینمایند.
ضمناً لازم به ذکر است که احتمال دارد، بخاطر حجم بالای مباحث و سرفصلهای این دوره آموزشی، از 3-2 جلسه آنلاین نیز بصورت کمکی استفاده نماییم. یعنی بخشی از مباحث این دوره، بصورت آموزش آنلاین ارائه گردد. در این صورت و همانند تمام آموزشهای آنلاین اینجانب، کلیه فراگیران حضوری و غیرحضوری، میتوانند در این جلسات آنلاین شرکت نمایند.

نحوه ثبت نام در دوره آموزشی «طراحی، اجراء و تحلیل آماری مطالعات ارزش تشخیصی و مدلهای پیش‏ بینی»:

ثبت نام در این دوره آموزشی کاربردی، از روز یکشنبه 15 اردیبهشت ماه آغاز میگردد.

شهریه این دوره آموزشی 42 ساعته، برای شرکت کنندگان حضوری و غیرحضوری، بترتیب هفتصد و پنجاه هزار (750،000) تومان و ششصد و پنجاه هزار (650،000) تومان میباشد (شهریه بدون تخفیف).

البته طبق روال همیشگی آموزشهای آمارافزار، علاقمندان و شرکت کنندگان، بر اساس فرمت شرکت خود در این دوره آموزشی (حضوری یا غیرحضوری)، زمان ثبت نام و سابقه شرکت در دوره های قبلی آمارافزار (لیست این دوره ها در جدول زیر آمده است)، از تخفیف هایی بشرح ذیل برخوردار خواهند بود. ضمناً یادآور میشوم که مهلت زمانی استفاده از تخفیفها محدود بوده و این مهلت زمانی تا ساعت 24 یکشنبه 29 اردیبهشت ماه بوده و بعد از آن، تمدید نخواهد گردید:

جدول شهریه‏ های دوره آموزشی «طراحی، اجراء و تحلیل آماری مطالعات ارزش تشخیصی و مدلهای پیش بینی»

لازم به ذکر است که مطابق روال ثبت نام دوره های آموزشی از ابتدای سال 1398، در این دوره نیز از طریق سامانه نئولج، فرایند واریز شهریه و قطعی نمودن ثبت نام، صورت خواهد گرفت. کلیه علاقمندانی که تا کنون در این سامانه ثبت نام ننموده اند (دقت نمایید که ثبت نام در سامانه برای هر فراگیری فقط یکبار انجام شده و این فرایند بمنزله ثبت نام در این دوره آموزشی یا هر دوره آموزشی دیگر، نمیباشد)، در اولین فرصت و ابتدا، در این سامانه ثبت نام نمایند.

مکان برگزاری جلسات حضوری دوره آموزشی «طراحی، اجراء و تحلیل آماری مطالعات ارزش تشخیصی و مدلهای پیش‏ بینی»:

محل برگزاری جلسات حضوری این دوره در محل دانشکده توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی تهران، واقع در خ انقلاب، پیچ شمیران، میباشد.

به امید دیدار تمام علاقمندان به مباحث پژوهشی در این دوره کاربردی!