menusearch
amarafzar.ir
۱۳۹۶/۱۰/۲۴ یکشنبه
(5)
(0)
ژورنال کلاب متدولوژی چیست و چه هدفی را دنبال میکند؟ گروههای هدف این برنامه کدامند؟
ژورنال کلاب متدولوژی چیست و چه هدفی را دنبال میکند؟ گروههای هدف این برنامه کدامند؟

ژورنال کلاب چیست؟ و چه کاربردی دارد؟

امروزه، روشهای آموزشی و انتقال مفاهیم مختلف به فراگیران، بخصوص در موضوعات تخصصی، تنوع زیادی پیدا نموده است. یکی از این روشها و یا شیوه ها، استفاده از جلسات آموزشی با یک چارچوب و فرایند مشخص، بنام جلسات «ژورنال کلاب» میباشد. ژورنال کلاب ها، در علوم پزشکی، بعد از آغاز نهضت «پزشکی مبتنی بر شواهد»، به یکی از روشهای آموزشی کلاسیک در این حیطه تبدیل شد.

اما مدت کوتاهی پس از پیدایش این ترم، جلسات ژورنال کلاب به سرعت گرایش تخصصی پیدا نمودند. به عبارت دیگر، این جلسات امروزه پیرامون یک موضوع یا رشته تخصصی تشکیل میگردند. این شیوه، در آموزش دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته های مختلف نیز کاربردهای گسترده ای داشته و تقریباً همه دپارتمانهای آموزشی دارای دانشجویان تحصیلات تکمیلی از این شیوده بهره میبرند.

امروزه میتوان دو محور یا مولفه مهم را در همه ژورنال کلابها (صرف نظر از موضوع یا حیطه تخصصی آنها)، مشاهده نمود:
مولفه محتوایی یا موضوعوی: که به کاربردها یا فواید تخصصی حاصل از این جلسات اشاره و دلالت دارد. بهر حال نمیتوان نقش تخصصی اینگونه جلسات را برای گروه هدف مربوطه کتمان نمود. البته لازم به ذکر است که شواهد در دسترسی نشان میدهد که بیشترین فایده جلسات ژورنال کلاب از نظر تخصصی، در موضوعات چالش برانگیز و دارای ابهام آن حیطه یا رشته تخصصی، است.

اما مولفه دوم، مولفه متدولوژیک: در تمامی جلسات ژورنال کلاب، مرور مقاله / مقالات و ارزیابی نقّادانه آنها، یک رکن اساسی این شیوه یا روش آموزشی است. فلذا نمیتوان نقش ارتقاء دانش و مهارتهای متدولوژیک ارائه دهندگان و همچنین شرکت کنندگان یا اعضای اینگونه جلسات، را کتمان نمود. بدیهی است که در حداقل شرایط، برای دستیابی به یک سطح پایه از ارزیابی نقادانه مقالات، مستلزم درک پایه مبانی متدولوژی و آماری پژوهشهای آن حیطه یا رشته تخصصی بوده و خودبخود بهبود یا ارتقاء موضوعات متدولوژی نیز در گروه هدف رخ خواهد داد.

امروزه با توسعه زیرساختهای فنآوری اطلاعات، بخصوص زیرساختهای تحت وب، ژورنال کلابها با دو فرمت «سنّتی» (جلسات حضوری) و «آنلاین» (بصورت جلسات مجازی)، برگزار میگردند.

در ژورنال کلاب ها چه اهدافی دنبال میشود؟

ژورنال کلابها، صرف نظر از اینکه در چه رشته تخصصی یا گرایشی باشند، این اهداف را دنبال میکنند:

  • تقویت دانش و مهارت روش شناسی پژوهشها و آمار کاربردی

  • تبیین و ایجاد ایده های پژوهشی برای محققین و زمینه های پژوهشی جدید (در قالب مطالعات اولیه یا ثانویه)

  • آشنایی با موضوعات یا حیطه های مختلف پرکاربرد در رشته تخصصی مربوطه

  • درک مفاهیم و موضوعات چالشی یا موضوعاتی که محل ناهمگنی یا ناهمخوانی بین مطالعات است (موضوعات به اصطلاح Debate)

  • تقویت رویکرد «پزشکی مبتنی بر شواهد» و در مجموع، دیدگاه یا رویکرد مبتنی برشواهد و یا تصمیم گیری مبتنی برشواهد

  • بهبود دانش و مهارت خواندن، درک و تفسیر انواع مقالات و آشنایی با شیوه خلاصه نمودن شواهد یا نتایج حاصل از مقالات

  • ارتقاء دانش و مهارت محققین در زمینه «ارزیابی نقّادانه» یا Critical Appraisal (این موضوع به حدی در ژورنال کلابها مورد تاکید است که گاهی به جلسات ژورنال کلاب، جلسات «داوری بعد از انتشار مقالات» یا Post-publication peer review نیز اطلاق میشود.

البته لازم به ذکر است که شیوه یا روش آموزشی ژورنال کلاب، علاوه بر اهداف فوق، دارای اهداف فرعی یا غیرمستقیم دیگری نیز میباشد که از جمله مهمترین و کاربردی ترین آن میتوان به تقویت دانش و مهارت نگارش مقالات در بین کاربران و شرکت کنندگان اینگونه جلسات اشاره نمود.

ژورنال کلاب متدولوژی چیست و چه کاربردهایی میتواند داشته باشد؟

حال با توجه به مطالب پیشگفت، میتوان «ژورنال کلاب متدولوژی» را یکی از انواع زیرمجموعه ژورنال کلابها دانست که میتواند دارای مخاطب عام و گسترده تری نسبت به ژورنال کلابهای تخصصی موضوعی (بعنوان مثال ژورنال کلاب در زمینه رشته جراحی قلب)، داشته باشد.

اما هدف از این نوع ژورنال کلاب، عمدتاً بر موضوعات دانشی و مهارتی روش شناسی پژوهشها و آمار کاربردی مورد استفاده در مقالات، بخصوص مقالات جدید یک گسره نسبتاً بزرگ از حیطه های تخصصی است.

فلذا بنده هدف اصلی جلسات ژورنال کلاب متدولوژی آمارافزار را گسترش و تقویت دانش و مهارت کاربران آمارافزار در زمینه متدولوژی و آمار کاربردی حیطه مطالعات پژوهشی علوم زیستی، پزشکی، سلامت و حیطه های مرتبط مانند توانبخشی، روانشناسی، علوم اجتماعی، مدیریت و برخی حیطه های مشابه در علوم انسانی و ...، تعریف نمودم.

اهداف فرعی این جلسات (یا بهتر است بگویم، شیوه آموزشی)، ایجاد زمینه یا بستر برای توسعه یادگیری و مهارتهای شرکت کنندگان یا فراگیران دوره های آموزشی مختلف آمارافزار، در نظر گرفته ام. به عبارت دیگر، فراگیران دوره های آموزشی مختلف (بعنوان مثال دوره تحلیل جامع آماری برای نگارش مقالات)، با شرکت در این جلسات، با مقالاتی آشنا میشوند که نکات مورد اشاره در آموزشها و کارهای عملی آنها، بصورت مصداقی و عینی، به آنها مرتبط است. یا به زبان دیگر، مطالب و موضوعات مطرح شده در این جلسات، مصادیق عملی و واقعی آموزه های کلاسها یا دوره های آموزشی را نیز فراهم مینمایند.

برنامه اجرایی و عملی یک جلسه ژورنال کلاب متدولوژی آمارافزار چگونه است؟

مشابه تمامی جلسات ژورنال کلاب «سنّتی»، از حدود یک هفته قبل از زمان برگزاری جلسات (جلسات ژورنال کلاب آمارافزار، آنلاین خواهد بود)، مقاله مربوطه با ذکر مختصر توصیفی از مقاله، هدف اصلی مقاله و هدف کاربردی طرح آن در ژورنال کلاب، ارائه میگردد. برای تسهیل و بالابردن سرعت دسترسی، گروه تلگرامی برای این جلسات تشکیل خواهد گردید که تبادل اطلاعات، ارسال مقالات و ارائه فیدبکها یا نظرات اعضاء، براحتی میسر باشد.

برگزاری جلسات ژورنال کلاب، تا اطلاع ثانوی، ماهی یکبار و حتی الامکان، اولین شنبه هر ماه خواهد بود. اولین جلسه ژورنال کلاب آمارافزار، شنبه 7 بهمن ماه 1396 بوده و زمان جلسات نیز بین ساعت 19:30 تا حداکثر 22:00 (مدت زمان حداکثر 2:30 یا دو و نیم ساعت خواهد بود). در این جلسات مدت زمان مشخصی (حدود 40-30 دقیقه) به ارائه مقاله بدون جهت گیری (بصورت صادقانه و بدون اینکه تببین مطالب تحت تاثیر کیفیت یا اعتبار ژورنال، معروف بودن نویسنده، شناخته شده بودن مرکز یا مراکزی که نویسندگان به آنها وابسته هستند و ...) خواهیم پرداخت.
ضمناً در جلسات آغازین، بنده خود کار ارائه را عهده دار بوده، اما بعد از یکی دو جلسه در صورتیکه داوطلب / داوطلبانی برای اینکار از بین شرکت کنندگان وجود داشته باشد، از این دوستان بصورت داوطلبانه استفاده خواهد گردید.

در 40-30 دقیقه بعدی به بیان «ارزیابی نقّادانه» مقاله مربوطه، با توجه به نوع مقاله خواهیم پرداخت. برای این فعالیت از فرمها یا چک لیستهای مختلف ارزیابی نقّادانه استفاده میگردد. انتخاب فرم یا چک لیست، محدود به نوع مشخصی از این چک لیستها نبوده، ولی میتوان از انواع معروفتر این چک لیستها، مانند CASP، SIGN و ... استفاده نمود. علت آزاد بودن در انتخاب چک لیستها نیز، امکان بررسی و جستجو برای انواع دیگری از فرمهای ارزیابی نقادانه بوده تا کاربران و فراگیران بتوانند در این زمینه با انواع فرمها و چک لیستها و نگاههای مختلف حاکم بر این ابزارهای آشنا شوند.
بدیهی است در این حیطه، نقد و پیشنهاد اصلاحی برای بازنگری بخشهایی از این ابزارها یا چک لیستها، مورد استقبال قرار خواهد گرفت. بدیهی است که یکی از تفاوتهای اساسی بین این ژورنال کلاب با ژورنال کلابهای تخصصی در همین نگاه بوده، چرا که ماهیت این ژورنال کلاب، توسعه مبانی و راهکارهای متدولوژیک است.

بعد از این دو بخش، حداقل یک وقت استراحت 20-15 دقیقه ای در نظر میگیریم.

در 50-40 دقیقه پایانی، وقت به بحث اینجانب در خصوص نکات مثبت و منفی مقاله مربوطه از منظرهای متدولوژیک، آماری و نگارشی، خواهد رسید. به عبارت دیگر، مقاله مورد بحث و ارائه، از سه منظر یا نگاه، مورد ارزیابی نقاط قوت و ضعف قرار میگیرد و ملاحظات مهم به تفکیک این سه محور (که بسیار برای محققین و متخصصین کاربردی و راهگشاست)، بیان میشوند.

امید است همانطور که در نظرسنجی انجام شده از این برنامه، یاران و همراهان آمارافزار استقبال کم نظیری از این برنامه آموزشی داشتند، در اجراء و برگزاری جلسات ماهیانه آن نیز نهایت همکاری و بهره برداری از مطالب مفید این جلسات، انگیزه ای برای ادامه و توسعه و ارتقاء کیفیت این جلسات خواهد بود.

منتظر حضور و همراهی همه شما بزرگواران هستم.

تمامی خدمات و محصولات این سایت، حسب مورد دارای مجوزهای لازم از مراجع مربوطه می باشند و فعالیت های این سایت تابع قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران است.